Gatunki obce w rodzimej florze
Każdy typ siedliska posiada specyficzne warunki, które umożliwiają rozwój odpowiednich gatunków flory. Zbiór gatunków na danym siedlisku tworzy fitocenozę, czyli realnie istniejące zbiorowisko roślinne. Dla każdej fitocenozy ważne są:
- dynamika - proces wymierania gatunków i różnicowania roślinności
- stabilność - równowaga dynamiczna
- struktura przestrzenna - pionowa-warstwowa i pozioma-mozaikowa
Rośliny tworzące daną biocenozę są ściśle powiązane z danym typem siedliska. Z czasem rośliny stopniowo przekształcają swoje biotopy powodując, że stają się one dla nich nieodpowiednie. Jednocześnie nowe warunki siedliska sprawiają, że mogą się pojawić rośliny, którym one odpowiadają. Na przykład obszary wodne po przemianie dają początek siedliskom wodno-błotnym, które z czasem staną się siedliskami lądowymi. Z urozmaiceniem siedlisk związane jest bogactwo gatunkowe flory występującej na danym obszarze.
Zdecydowane różnice między formacjami, takimi jak las i zakrzewienia oraz z formacjami roślinności terenów otwartych, jak łąki i pola wpływają na wzrost liczby gatunków tam występujących. Z każdym z tych elementów przyrody związane są charakterystyczne gatunki, które właśnie tam znajdują swoje optimum ekologiczne i mogą się w pełni zrealizować (swój program biologiczny).
Na kontynentach naturalne zbiorowiska roślinne kształtowały się przez setki lat. W wyniku tego pomiędzy siedliskiem, a roślinami oraz pomiędzy różnymi gatunkami roślin tam występujących zachodzą złożone relacje. Naturalne fitocenozy odznaczają się dużą odpornością na pojawianie się obcych gatunków w zbiorowisku pod warunkiem, że są to rośliny występujące na danym kontynencie („lokalne” kenofity).
W Europie krwawnica pospolita (Lythrum salicaria) stanowi pospolity gatunek występujący na siedliskach zasobnych w wodę, podczas gdy zawloczona na obszar Ameryki Północnej stanowi inwazyjny obcy gatunek - występujący od Kanady do Stanów Zjednoczonych na licznych rozległych stanowiskach. Z kolei w Europie dla regionu Skadynawskiego i Irlandii gatunkiem inwazyjnym jest bez dziki czarny (Sambucus nigra), co ma związek z ociepleniem klimatu. Również w miarę zmian klimatu wzrasta zasięg robinii pseudoakacja (Robinia pseudoakacja).
Obecnie w naszej florze rośliny żabiściekowate z rodzaju
Elodea reprezentują 2 gatunki, które zostały zawleczone na teren Europy z Ameryki Północnej. Pierwszy z nich to znana od XIX w.
moczarka kanadyjska (Elodea canadensis), a drugi to stosunkowo nowy przybysz, odnaleziony w latach '90 XX w. - moczarka delikatna (
Elodea nuttallii). Na stronie internetowej NOBANIS można zapoznać się z
raportem [pdf] dotyczącym stu najgroźniejszych gatunków inwazyjnych flory naczyniowej oraz tero- i hydrofauny.
Jak i dlaczego rośliny wędrują?
Rośliny w toku ewolucji nabyły zdolność do przemieszczania się. Jest to związane z strategią rozmnażania, tj.
K i
r strategią. Pierwszy sposób dotyczy gatunków które wytwarzają duże i mniej liczne nasiona, ale za to są one zasobne w substancje odżywcze i odporne na wysychanie. Z kolei stratedzy typu
r produkują małe i liczne nasiona lecz niewielka w nich ilość materiału zapasowego sprawia, że są podatne na wysychanie. Natomiast stratedzy typu
K to głównie drzewa, jak np.: dęby, kasztanowiec, orzech włoski.
Diaspory tych roślin nie są w stanie pokonać dużych odległości. Natomiast rośliny o
r strategii nastawione są na wytwarzanie dużej ilości małych nasion, które łatwo mogą rozprzestrzeniać się za pomocą wiatru. W skutecznym rozprzestrzenianiu diaspor duże znaczenie ma zharmonizowanie cyklu wytwarzania nasion z cyklem sezonowym klimatu. Przyjmuje się, że rośliny posiadają 5 sposobów rozsiewania nasion (Tab.1.).
Tabela 1. Sposoby rozprzestrzeniania diaspor roślinnych (Kornaś i Medwecka-Kornaś 2002).
| 1. | diaspory rozsiewane samoczynnie przez roślinę | autochory |
| 2. | diaspory rozprzestrzeniane przez wiatr | anemochory |
| a) | łatwo unoszone przez wiatr | anemochory szybujące |
| b) | średniolotne | anemochory lekki |
| c) | stosunkowo mało lotne | anemochory ciężkie |
| 3. | diaspory rozprzestrzeniające się pod wpływem sił ciężkości (bezwyraźnego przystosowania) | barochory |
| 4. | diaspory rozprzestrzeniane przez wodę | hydrochory |
| a' | rozsiewane w morzach | talassochory |
| a'' | wody śródlądowe | nautohydrochory |
| 5. | diaspory rozprzestrzeniane przez zwierzęta | zoochory |
| a) | diaspory czepne lub lepkie | epizoochory |
| b) | diaspory przenoszone w przewodzie pokarmowym | endozoochory |
| c) | diaspory zbierane jako pokarm (rozsiewają się tylko te które ulegną zgubieniu lub zwierzę zapomnie o nich, np. wiewiórki, dzięcioły) | dyszoochory |
| d) | diaspory opatrzone elajosomem,tj. ciałkiem mrówczym | myrmekochory |
Również istotne są sposoby propagacji diaspor do środowiska związane z gospodarką człowieka. Wraz z materiałem siewnym może mieć miejsce
speirochoria (
jednak jest to związane z tradycyjną gospodarką rolną), z uprawą gleby związana jest
ergasjochoria, z transportem
agestochoria. Ponadto nie jest wykluczone, że
antropochoria może odbywać się w sposób 5. a) lub b), lub c) (
patrz tab).
Obce gatunki zajmują siedliska o podobnych właściwościach do siedlisk, z których pochodzą. Choć mogą odbiegać one pod wzdlędem jakościowym od tych, jakie panują w rodzimych siedliskach, to są przynajmniej bardzo zbliżone pod względem klimatycznym (podstawowe czynniki dla roślin to odpowiednia ilość światła słonecznego i wilgotność oraz podłoże). Dotyczy to również wielu roślin ogrodowych, jak byliny i dendroflorę, jaką można spotkać w przydomowych ogrodach i miejskich czy też wiejskich parkach. W starych parkach można odnaleźć gatunki drzew i krzewów pochodzących z zachodu strefy umiarkowanej. W Lasku Północnym, który na długo przed II wojną stanowił miejsce rekreacji dawnych słupszczan, parę lat temu zlokalizowano okazałego osobnika (206 cm w pierśnicy) tulipanowca amerykańskiego (Liriodendron tulipifera). Drzewo to objęto ochroną prawną nadając mu status pomnika przyrody i nazwano go Aldo Leopolda na cześć tego zacnego leśnika.
Choć rośliny pochodzące z różnych stref, występujące w uprawie przez wiele lat, cieszą nasze oczy interesującym, egzotycznym wyglądem, to z chwilą wydostania się >na wolność” niektóre z nich zaczynają rozwijać się w sposób niekontrolowany i stają się niebezpiecznymi konkurentami dla rodzimych dzikich gatunków. Do szczególnie groźnych dla polskiej flory stanowi 19 gatunków i 5 rodzajów reprezentujących rośliny zarodnikowe i nasienne - w tym jednoroczne oraz wieloletnie.
gatunki obce UE i inne org
Ile jest gatunków inwazyjnych?
Według
Delivering Alien Invasive Species Inventories for Europe na obszarze Europy występuje 12 046 gatunków obcych (flory i fauny!). Z danych
DAISIE wynika, że inwazyjnych obcego pochodzenia roślin lądowych jest 6 650 gatunków i 724 gatunki grzybów lądowych. Szacuje się, że na obszarze Polski występuje 866 gatunków obcych z czego 301 gatunki to flora lądowa i 103 gatunki grzybów.Według publikacji Klubu Przyrodników (Dajdok i Pawlaczyk 2008) podają informacje za instytucją
DAISE, która szacuje liczbę obcych gatunków
na terenie Polski na ponad 300 (301 gatunków).
Tabela 2. Zestawienie wybranej flory inwazyjnej siedlisk podmokłych, występujących na terenie Polski z uwzględnieniem form życiowych, siedlisk i pochodzenia, dla którego stanowi zagrożenie (Dajdok i Pawlaczyk 2009).
| Forma życiowa roślin | Typ siedliska | Pochodzenie |
| Rośliny zarodnikowe |
| 1. | Azolla paprotkowata | Azolla filiculoides | eutroficzne zbiorniki o ciepłej wodzie; starorzecza | Ciepła i subtropikalna cz.Am.na zachodnim wybrzeżu występuje aż do Alaski;
Wtórnie przez człowieka (XIXw.) rozprzestrzeniona w Europie, Azji, Australii, Nowej Zelandii, Południowej Afryce. |
| Rośliny nasienne - gatunki jednoroczne |
| 2. | Erechtites jastrzębcowaty | Erechtites hieraciifolia | wilgotne bory sosnowe i mieszane oraz kwaśne dąbrowy; zręby | Am.Północna i Środkowa, prze Antyle i Meksyk występuje w Argentynie |
| 3. | Kolczurka klapowana | Echinocystis lobata | Roślina uprawiana, przypłotach, dzikie składowiska odpadów; brzegi wód gdzie występuje w ziołoroślach Cl. Artemisietea All. Senecio fluviatilisiConvovulion sepium; w wiklinachAss. Salicetum triandro-viminalis; szuwar mozgowyPhalaridetum arundinaceae, szuwar mannowy Glycerietum maximae; zbiorowiskaCl. Bidentetea na okresowo odsłaniabych brzegach; w Nowym Świecie występuje 20-30 gat. kolczurek | wsch.cz.Ameryki Północnej, pogranicze Kanady i Stanów Zjednoczonych; |
| 4. | Niecierpek gruczołowaty | Impatiens glandurifera | brz.wód, skraje lasów, śmietniska, pola uprawne; Cl. Artemisietea i Betulo-Adenostyleteastanowiące ziołorośla z lepiężnikiem wyłysiałymAss.Petasitetum kablikiani i Ass. Calystegio-Angelicetum archangelicae litoralis (są to siedliska N2000); szuwar trzcinnowyPhragmietum australisi mannowy Glycerietum maximae; łęg wierzbowo-topolowySalici-Populetum; łęgi nadrzeczne oraz olszynki karpackieAlnetum incanae | Centralna Azja (zachodnie Himalaje), 1800-4000 m n.p.m. |
| 5. | Przetacznik obcy | Veronica peregina
V. peregrina subsp. peregrina (o łodydze nagiej)
V.perogrina subsp. xalepensis (łodyga gruczołowata) | zbiorowiska namuliskowe, stawy chodowlane - na brzegach i dnie po spusczeniu wody | Ameryka Północna i Południowa |
| 6. | 1)Rzepień włoski
2)rzepień ciernisty (kolczysty)
3)rzepień pospolity | 1)Xamthium albinum
2)X. spinosum
3)X. strumarium | mokradła w dolinach rzecznych, starorzecza, pola, nieużytki, składowiska odpadów; siedliska żyzne; Cl. Bidentetea, buduje Ass. Xantho albini-Chenopodietum rubri [Warta, Odra i Wisła] - 2 postaci; | Ameryka Pólnocna |
| 7. | Uczep amerykański | Bidens frondosa | brzegi wód, aluwia, nadrzeczne, brzegi stawów i jezior, pola uprawne i siedliska ruderalne zasobne w wode (rowy, torowiska, śmietniska); Cl. Bidentetea oraz All. Salicion, Phragmition,Glycerio-Sparganion, Ch.sp.All.Chenopodion-fluviatile | Ameryka Północna |
| Rośliny nasienne - wieloletnie |
| 8. | Barszcz Sosnowskiego | Heracleum sosnowskyi | brzegi górskich potoków, doliny rzeczne, siedliska ruderalne, skraje pól, łąk i lasów; nitrofilne okrajki i ziołorośla z Cl. Artemisietea iArrhenatherion, płaty z dominacją gatunku stanowią jego agregację | wschodnia Azja, masyw Kaukazu (Rosja, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan) |
| 9. | Barszcz mantegazziego | H. Mantegazzianum | jw.;
w Skandynawii występuje Heracleum persicum | wschodnia Azja, masyw Kaukazu (Rosja, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan) |
| 10. | Kroplik żółty | Mimulus guttatus | siedliska zasobne w wilgoć: rowy, brzegi cieków, podmokłe pastwiska, łąki oraz wysięki i źródliska; szuwary trawiasteAss.Sparganio-Glycerion fluitantis, Ch.sp. Veronico beccabungae-Mimuletum guttati, | Zaczhonia cz. Ameryki Północnej (od Alaski po północny Meksyk) |
| 11. | Moczarka kanadyjska | Elodea canadensis | płytkie (do 1 m) eutroficzne biotopy wodne (cieki wody stojące), szeroki zakres ekologiczny, w ciekach z włosienicznikiem na skutek uproszczonej struktura koryta i dna, usuwanie zawad, przeszkód; Elodeetum canadensis; wypiera roślinność ze All.Potamion;„zagrożenie dla rzek włosiennicznikowych” (kod: 3260) | Ameryka Północna (szczególnie Kanada) |
| 12. | Pałka wysmukła | Typha laxmanii | 30 stanowisk głównie na południu Polski; siedliska antropogeniczne: kamieniołomy, wyrobiska żwiru | element Eu.-Syber. |
| 13. | Rudbekia naga | Rudbekia laciniata | brzegi rzek, strumieni, stanowiska ruderalne, pobocza dróg, rowów w melioracyjnych, na groblach stawów, gat.Ch.All.Rudbeckio-Solidaginetum - jednak rzadko nawłoć i rudbekia występują wspólnie | Am.Pół. |
| 14. | Szczaw omszony | Rumex confertus | tereny rzeczne, nasypy, brzegi pól, zalewowe łąki, tereny kolejowe, pobocza dróg; Ch.All.Agropyro-Rumicion cryspi skupiające seminaturalne fitocenozy traw rozłogowych i płożączych się roślin dwuliściennych, w dolinach zalewowych większych rzek i jezior | Eu. Wsch. i Azja; |
| 15. | Tatarak zwyczajny | Acorus calamus | ekosystemy wodne eutroficzne i mezotroficzne, na podłożu szlamiastym zmineralizowanym, bagna (słabo zatorfione); szuwar tatarakowy Acoretum calami, wybitnie eutroficzne - miejsca ze stałym dopływem biogenów | Indie, Chiny |
| 16. | Gatynki z rodzaju: | Aster spp. | | wsch.cz.Am.Pół. |
| 17. | Gatunki z rodzaju miłek | Eragrostis spp. | | strefa subtropikalna i tropikalna |
| 18. | Gatunki z rodzaju nawłoć
1)nawłoć późna
2)nawłoć kanadyjska
3)nawłoć trawolistna | Solidago spp.
1)S. gigantea
2)S. canadensis
3)S. graminifolia | siedliska zaburzone w wyniku dzialania czynników naturalnych (powodzie, wylewy rzek) lub przyczyn antropogenicznych (niszczenie szaty roślinnej i pokrywy glebowej, ugory), siedliska naturalne i pólnaturalne zasobne w wodę, wilgotne łąki, okrajki leśne, groble stawów, torowiska i tereny miejskie; gat. CH. Ass. Rudbeckio-Solidaginetum, często samodzielnie tworzy rozległe płaty; w nitrofilnej roślinności z O.Convolvuletalia sepium; włęgach All. Alno-Ulmion i O. Salicetalia purpurae; zbiorowiska antropogeniczne z Cl. Artemisietea vulgarisAll. Arction lappae iAegopodion podagaria; zarasta łąki z O. Molinietalia | Ameryka Północna |
| 19. | Gatunki z rodzaju restowiec
1) rdestowiec ostrokończysty
2) rdestowiec sachaliński
3) rdestowiec pośredni | Reymoutria spp.
1) Reynoutria japonica
2) Reynoutria sachalinensis
3) Reynoutria x bohemica | 2 rodzaje: Fallopia iPolygonum łatwo się krzyżują, w Polsce i Europie Środkowej występują 2 gatunki: rdestowiec ostrokończysty (Fallopia japonicasyn. Reynoutria japonica) i rdestowiec sachaliński (Fallopia sachalinensis), z krzyżówki tych gatunków powstaje R. x bohemica;
1) siedliska, jak: przydroża, nasypy koleiowe, nieużytki miejskie, cmentarze, parki, ogródki. Siedliska naturalne, jak brzegi wód, skraje lasów, zarośla;
2) jw.;
3) siedliska antropogeniczne dobrze nasłonecznione; | 1) zas.pierw. wsch.Azj. (Japonia, Korea, Tajwan, Pół.Chiny); zas.wtórny: Europa, Kanada, USA, Nowa Zelandia, Australia;
2)wsch.Azja(Sachalin, Kuryle, Japonia, wysp.Ullyng) |
| 20. | Gatunki z rodzaju słonecznik
1) słonecznik bulwiasty | Helianthus spp.
1) Helianthus tuberosus | brzegi rzek i zbiorników wodnych, na siedliskach ruderalnych w zbiorowiskach nitrofilnych bylin i pnączy z Cl.Artemisietea vulgaris, nasypy koleiowe, przydroża, nieużytki; | wsch.cz.Am.Poł.
1) Kanada lub Ohaio i Missisipi;
obecnie dzikie populacje występują w Europie (Albania, Austria, Czechy, Hiszpania, Holandia, dawna Jugosławia, Niemcy, Rumunia, Słowacja, Szwajcaria, Węgry, Włochy, czę europejska Rosji), Azja (pół. Chiny, Iran), Australia, Oceania (NZ) |
| Krzewy i krzewinki |
| 21. | Tawuła kutnerowata | Spiraea tomentosa | siedliska zaburzone w wyniku odwodnienia, jak np. torfowiska, na siedliska wnika od poboczy dróg, rowami, kanałami | 1Am.Pół.,
2obecnie znane siedliska z: Niemcy, Polska, Dania, Szwecja, Norwegia, Słowacja, Czechy |
| 22. | Żurawina wielkoowocowa | Oxycoccus macrocarmos | torfowiska: Krakulice w Słowińskim Parku Narodowym (wprowadzenie eksperymentalne dot.rekultywacji torfowiska po eksploatacji) i torfowisko Bielawa | Am.Pół. |
| Drzewa |
| 23. | Klon jesionolistny | Acer negundo | Nad brzegami rzek w łęgach wierzbowo-topolowych, lasy liściaste oraz drągowina sosnowa, w brzezinach i dąbrowach, często siedliska antropogeniczne, jak: ugory, przydroża, parki, nasypy koleiowe, cmentarze, nieużytki miejskie | Am.Pół. |
| 24. | Jesion pensylwański | Fraxinus pennsylvanika | Stosowany w nasadzeniach wzdłuż dóg, szós, alei, wkracza do naturalnych wilgotnych siedlisk, np. lasów łęgowych | Am.Pół. |
Większość obcych inwazyjnych gatunków występuje na południu kraju oraz na siedliskach w dolinach dużych rzek. Jednakże stan zbadania zasięgu występowania tych gatunków nie jest wystarczający. Duży udział gatunków obcych na siedliskach naturalnych sprawia, że niektórzy fitosocjolodzy wyróżniają nowe zespoły roślinne. Tak się dzieje, np. z niecierpkiem gruczołowaty dla którego botanicy: Brzeg, Wojterska, Dajdok i Anioł-Kwiatkowska wyodrębnili Ass. Impatienti-Calystegium.
Wśród organizmów roślinnych występują liczne gatunki flory, które wnikają różnymi drogami na siedliska (kontynenty) do niedawna wolne od nich. Za główny powód tego procesu jest szeroko rozumiany transport (Fig.1). Jednakże przyczyną tego zjawiska są zmiany środowiskowe powodujące ocieplenie klimatu - naturalnych cyklicznych / nienaturalnych periodycznych.
Ryc. za
Czy obce gatunki są groźne?
Obce inwazyjne gatunki flory stanowią duże zagrożenie dla rodzimych gatunków flory (i fauny) oraz całych zbiorowisk roślinnych. Przystosowanie biologiczne do życia tych gatunków sprawia, że są zdolne do przetrwania długich okresów niedostatków środowiska, takich jak np.: okresowy brak substancji odżywczych, wody, co ma m.in. związek z podróżą. Gdy diaspory gatunków inwazyjnych pojawią się w nowym ekosystemie wówczas ujawniają się ich inne właściwości - zdolność do szybkiego rozwoju, wytwarzanie dużej ilości nasion oraz odporność na konkuręncję gatunków kenofitów. Jednak najistotniejszy jest fakt, że rośliny inwazyjne, na nowych kolonizowanych obszarach, nie posiadają szkodników które utrudniałyby im szybki rozwój. Istotne jest to, że rośliny, takie jak: niecierpek ogruczolony, nawłoć kanadyjska, rdestowiec czworokończysty i słonecznik bulwkowaty są miododajnymi, przez co w słoneczne dni skutecznie przywabiają owady zapylające. Brak szkodników i zdolność odbierania zapylaczy rodzimym roślinom sprawia, iż flora inwazyjna cały swój potencjał biologiczny kieruje na rozwój i zawłaszczenie siedliska. Podczas gdy kenofity z tego samego siedliska muszą część sił skierować na odpieranie i niwelowanie wpływu czynników szkodliwych (owady, infekcje bakteryjne, grzyby). Jest wiele przykładów na tempo zmian szaty roślinnej po pojawieniu się gatunków obcych inwazyjnych [
patrz.literatura].
Skoro rośliny mogą opierać się napływowi rodzimych kenofitów, to dlaczego zbiorowiska roślinne są podatne na wnikanie i niszczące oddziaływanie obcych gatunków pochodzących z innych części Świata?
Przecież są obce, nie ewoluowały na podbijanym kontynencie to powinny być z góry skazane na porażkę. A często jest odwrotnie. Po pojawieniu się w siedlisku po kilku sezonach wegetacyjnych rośliny inwazyjne są w stanie wyelimninować konkurentów o zasoby śodowiska: biogeny i przestrzeń do życia. Stanowisko opanowane przez neofity staje się
centrum, z którego postępuje rozprzestrzenianie inwazyjnego gatunku na kolejne siedliska. Rodzima flora coraz bardziej poddawana jest presji ze strony nowych gatunków. W dużym stopniu związane jest to z postępującą zmianą klimatu. Co ściśle wiąże się z ubywaniem terenów chłodnych, takich jak
obszary borealne na terenie Europy. Szybko zaczęły wykorzystywać nową szansę gatunki z cieplejszych regionów, które zdolne są do wędrowania. Jednak nie mogłoby się to odbyć bez udziału człowieka. Szczególnie istotny jest transport towarów i turystka różnymi środkami lokomocji, a wraz z nim następujące zawlekanie gatunków obcych i zmiana ich zasięgu występowania. Ale błedem jest sądzić, że wszystkie rośliny obcego pochodzenia są groźne. Wiele z nich od lat rośnie w ogrodach i parkach (może się aklimatyzują?). Niebezpieczne są te gatunki flory neofitów, które po przedostaniu się do środowiska są zdolne skutecznie rozmnażać się i konkurować z kenofitami.
Z wędrówką roślin związany jest fakt, że wiele innych gatunków pod wpływem zmian klimatycznych ustępuje. Skutkuje to tym, iż wiele gatunków związanych z chłodnymi regionami zmniejsza zasięg występowania, przesuwają się bardziej na północ, gdzie nadal panują dlań odpowiednie temperatury.
(Nie wdając się w dyskusję czy mamy doczynienia z efektem cieplarnianym czy też nie, faktem jest to, że tempo przemian w zakresie wzrostu temperatur średnich jest zdecydowanie większe od tych, jakie miały miejsce w przeszłości).
Problemem obcych gatunków inwazyjnych w Europie zajmuje się Komisja UE
[PDF], a także rządy państw członkowskich. Za monitorowanie występowania obcych inwazyjnych gatunków jest
Instytut Ochrony Przyrody Kraków. O biologii gatunków i zagrorzeniu dla rodzimej flory i fauny na skutek rozprzestrzeniania się na terenie Kraju można zapoznać się na stronie IOP Kraków. Z kolei dla terenu całej Europy zbierane są informacje przez
Delivering Alien Invasive Species Inventories for Europe, gdzie można zapoznać się z listą 100 gatunkównajbardziej oddziałujących na biotopy Europy. Natomiast dla Centralnej Europy (w tym Polski) dane o gatunkach kenofitów flory i fauny gromadzi
NOBANIS European Network on Invasive Alien Species.
Zwalczanie roślin inwazyjnych
Ubikwistyczne rośliny są zdolne do wprowadzania zmian w środowisku. Oprócz zdolności do obfitego wytwarzania nasion i rozłogów, posiadają też różne systemy obronne, jak np. włoski parzące u barszczu Sosnowskiego. Sprawia to, że często są trudne do wyplenienia zwykłymi metodami. Również ochrona przed chemizacją środowiska, a w szczególności wód nie pozwala na stosowanie metod chemicznych. W walce z inwazyjnymi roślinami można stosować metody mechaniczne, chemiczne i biologiczne.
Zestawienie metod stosowanych w zwalczaniu roślin inwazyjnych (Dajdok i Pawlaczyk 2009).
- 1. Mechaniczne - koszenie, wyrywanie całych roślin, wykopywanie kłączy, wycinka ręczna lub mechaniczna, przekopywanie gruntu, wypalanie, wymaga intensywnego stosowania przez 4-5 lat. Zabieg ogranicza wielkość populacji.
- 2. Chemiczne
- a) opryski - herbicydami: selektywnymi, nieselektywnymi, systemowymi
- b) iniekcje za pomocą mazaków herbicydowych lub sond-aplikatorów pędów - sposób skuteczny i selektywny ale pracochłonny
- 3. Biologiczne - żerowanie larw (ograniczone zastosowanie), ograniczanie rozsiewania nasion (osłanianie kwiatostanów), wypas bydła (ogranicza rozprzestrzenianie się roślin).
Stosowanie metod mieszanych daje dobry efekt ale jest kosztowne. Dlatego za najskuteczniejszą metodę uznaje się prewencję !
